Τελικά ήρθε ή δεν ήρθε η μεταλιγνιτική περίοδος; Οι απαντήσεις μπορεί να ποικίλουν, το ερώτημα όμως δεν είναι θεωρητικό. Η προοπτική της ΔΕΗ στην περιοχή, είναι συνυφασμένη απόλυτα με το μέλλον του τόπου. Η μεταλιγνιτική περίοδος, μπήκε στην καθημερινή μας ορολογία, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, τότε ακριβώς, που σύσσωμη η τοπική κοινωνία, διεκδικούσε την ισότιμη σχέση με τη ΔΕΗ και ανδρωνόταν παράλληλα το οικολογικό κίνημα. Η συνειδητοποίηση, πως υπάρχει τέρμα στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, υπήρξε καθοριστική. Έβαλε τέλος στη λογική της πλαστής ευημερίας των αριθμών. Συσπείρωσε, το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας, στην επιτυχή διεκδίκηση συγκεκριμένων στόχων. Όταν το Δεκέμβρη του ’96 ψηφιζόταν ο τοπικός πόρος και λίγους μήνες αργότερα, ο τότε Πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης, εξήγγειλε τη σταδιακή αντικατάσταση των ηλεκτροστατικών φίλτρων, σε όλες τις μονάδες της ΔΕΗ, η αισιοδοξία, απόλυτα δικαιολογημένα, περίσσευε. Ενεργειακή καρδιά της Ελλάδας, αλλά με κατοίκους πολίτες και όχι ιθαγενείς, όπως είχα πει σε κάποιον Υπουργό, σε μία θυελλώδη συνάντηση που δρομολόγησε και τις εξελίξεις για τα φίλτρα και τον Τ.Π.Α

Σήμερα, εκείνες οι μέρες μοιάζουν μακρινό παρελθόν.

§ Η ΔΕΗ ρυπαίνει πολύ περισσότερο, με τα Ορυχεία να πρωταγωνιστούν στο πρόβλημα, λόγω έλλειψης προσωπικού.

§ Οι εργολαβίες φτηνής εργασίας, αντικαθιστούν αυτούς που συνταξιοδοτούνται, αφού η ΔΕΗ πρακτικά δεν προσλαμβάνει πλέον μόνιμο προσωπικό.

§ Ο Τοπικός Πόρος έγινε καπνός αδιαφάνειας και η νέα διακυβέρνηση, κάθε δύο χρόνια αλλάζει το πλαίσιο διαχείρισής του, υπηρετώντας μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

§ Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η ΔΕΗ, προγραμματίζει να θέσει σε ορατό χρόνο το λεκανοπέδιο σε « ψυχρή εφεδρεία ». Πότε θα γίνει αυτό; Το χρονικό όριο που τίθεται από τη ΔΕΗ άλλαξε τρεις φορές σε ένα χρόνο. Θα επανέλθω σ’ αυτό το ζήτημα, γιατί έχει κομβική σημασία.

Είναι όμως κρίσιμο να γνωρίζουμε, ότι η συνεισφορά της ΔΕΗ στο τοπικό ΑΕΠ ακολουθεί φθίνουσα πορεία, η οποία και θα συνεχιστεί. Τα πράγματα είναι σοβαρά και γίνονται σοβαρότερα με τη συρρίκνωση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, του δεύτερου πυλώνα ανάπτυξης της περιοχής, μια εξέλιξη που λογικά θα συνεχιστεί στην ίδια κατεύθυνση και τα επόμενα χρόνια. Χωρίς περιστροφές, είμαστε σε κρίση. Τελευταία γίνεται προσπάθεια από την Κυβέρνηση, όλα τα δεινά να αποδοθούν στη διεθνή κρίση. Θέλω λοιπόν να θέσω εξαρχής, αυτό που προκύπτει από σωρεία στοιχείων.

Η περιοχή μας, ο Νομός Κοζάνης, είναι σε κρίση εδώ και μερικά χρόνια. Μια κρίση που βαθαίνει διαρκώς. Τα στοιχεία του ΑΕΠ είναι αποκαλυπτικά. Το 1995 ο Νομός Κοζάνης συγκέντρωνε το 1,72% του εθνικού ΑΕΠ. Το 2005 συγκεντρώνει μόλις το 1,22% ! ( πηγή EUROSTAT).Πιο απλά το ΑΕΠ της χώρας από το 1995 στο 2005 διπλασιάστηκε. Την ίδια περίοδο το ΑΕΠ του Νομού Κοζάνης αυξήθηκε μόλις κατά 40% ! Αν κάτι προσθέτει η διεθνής κρίση σ΄ αυτή την πραγματικότητα, είναι ότι πυκνώνει τα σύννεφα και καθιστά επιτακτικότερη την ανάγκη να δράσουμε. Δεν είμαστε καταδικασμένοι να παρακολουθούμε τις εξελίξεις με απάθεια κάνοντας δημόσιες σχέσεις. Μπορούμε να απαντήσουμε θετικά στο πρόβλημα, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του. Είναι προφανές ότι λύσεις μαγικές δεν υπάρχουν και οι συμβατικές δεν αρκούν.

Πιστεύω ότι επιβάλλεται να ξεκινήσει ένας μεγάλος διάλογος, που θα μας οδηγήσει στην υιοθέτηση ξεκάθαρων κοινών στόχων. Με αυτή την οπτική, καταθέτω 5 θέσεις, για ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο και 5 προτεραιότητες.

1. Ενέργεια. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της περιοχής στον ενεργειακό τομέα αποτελεί στρατηγική επιλογή. Πρέπει να παραμείνουμε κέντρο ενεργειακών εξελίξεων. Ήδη η χάραξη του φυσικού αερίου με τον αγώνα μας άλλαξε και περνάει μέσα από το ενεργειακό κέντρο. Από τη συμπαραγωγή μέχρι την εξοικονόμηση και από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέχρι την ενεργειακή αξιοποίηση των σκουπιδιών, το πεδίο είναι τεράστιο και θα διευρύνεται ολοένα. Δεν είναι μόνο «ηθικό μας δικαίωμα», υπάρχουν και σοβαρά συγκριτικά πλεονεκτήματα στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού. Θυμίζω απλά ότι το μεγαλύτερο ενεργειακό απόθεμα της Ευρώπης βρίσκεται στο Κόσσοβο, σε δύο ώρες απόσταση από μας.

2. Περιβάλλον. Ό,τι σχετίζεται με το περιβάλλον έχει απόλυτη προτεραιότητα. Δεν αναφέρομαι μόνο στην υποχρέωση της ΔΕΗ να σέβεται το περιβάλλον. Αναφέρομαι σε όλες τις πρωτοβουλίες που το βελτιώνουν και εξασφαλίζουν την αειφορία. Είναι ζωτική ανάγκη να αλλάξουμε πρόσημο. Με σχέδιο και μεθοδικότητα, το περιβάλλον της Δυτικής Μακεδονίας πρέπει να μετεξελιχθεί, από αρνητικό δεδομένο σε συγκριτικό πλεονέκτημα μας. Η πρωτοβουλία του Δήμου Κοζάνης που ηγήθηκε στη δημιουργία της ΔΙΑΔΥΜΑ δείχνει το εύρος των δυνατοτήτων. Στη διαχείριση απορριμμάτων, είμαστε πολλά χρόνια μπροστά απ΄ όλη τη χώρα.

3. Γεωγραφική θέση. Είναι η αφετηρία του νέου σχεδίου ανάπτυξης για την περιοχή μας. Δεν έχουμε θάλασσα, αλλά στη Δυτ. Μακεδονία βρίσκονται πλέον 2 πύλες εισόδου της χώρας. Πολλές προτάσεις μπορούν να τεκμηριωθούν σ’ αυτή την πραγματικότητα. Θα περιοριστώ σε ό,τι θεωρώ μείζονος σημασίας. § Επιχειρηματικότητα με άξονα το εμπόριο και τις υπηρεσίες § Εξωστρέφεια παντού, από τον προσανατολισμό όλων μας μέχρι την ιεράρχηση των υποδομών.

4. Γνώση – καινοτομία. Είναι το δίπολο που πρέπει να διαπερνά και να χαρακτηρίζει όλες τις δραστηριότητές μας. Η επιλογή του προτύπου καινοτόμου Σχεδίου Ανάπτυξης με τίτλο « ΕΝΕΡΓΟΠΟΛΙΣ» μας ανοίγει μεγάλες δυνατότητες. Κύρια θέλω να σταθώ στο σχήμα που το στηρίζει.

• Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα
• Τα επιμελητήρια
• Ιδιωτικές επιχειρήσεις
• Η ΔΕΗ
• Η οικολογική κίνηση
• Όλοι οι παραλίμνιοι και ενεργειακοί Δήμοι

5. Τοπική κοινωνία. Μέλλον έχει η κοινωνία της ευθύνης που δεν τα περιμένει όλα έτοιμα από το Κράτος. Οι υποδομές είναι αναγκαία όχι όμως και ικανή συνθήκη ανάπτυξης. Παντού, από τις υπηρεσίες μέχρι τον πρωτογενή τομέα πρέπει να υπάρξει καθολική προσπάθεια. ‘Ο,τι κάνουμε να το κάνουμε καλύτερα. Ένα καλό παράδειγμα είναι οι μετεγκαταστάσεις Μαυροπηγής και Ποντοκώμης. Είναι κρίμα να χάσουμε την ευκαιρία, να χτίσουμε πρότυπους οικισμούς, που θα στηρίζουν αύριο και το εισόδημα των κατοίκων τους, μαζί με ένα ζηλευτό περιβάλλον κατοικίας. ΄Ο, τι κάνουμε να το κάνουμε καλλίτερα. Γι αυτό έχει τεράστια σημασία τόσο η καθολική προσπάθεια, όσο και η ανάδειξη της κοινωνικής συνοχής σε σταθερή αξία.

Πέντε προτεραιότητες

Με βάση τη θεώρηση που έγινε πιο πάνω, είναι προφανές ότι καμιά πτυχή υπάρχουσας κοινωνικοοικονομικής δραστηριότητας, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφεθεί στην τύχη της. Μπορεί για παράδειγμα ο τουρισμός, ή ο πρωτογενής τομέας, να έχουν μικρή συμβολή στο τοπικό ΑΕΠ, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σοβαρά περιθώρια βελτίωσης και σ’ αυτούς τους τομείς. Η ανάπτυξη των ορεινών όγκων και η προώθηση ποιοτικών καλλιεργειών είναι ζωτικής σημασίας για τη συγκράτηση του πληθυσμού και κυρίως για την ανανέωση της ηλικιακής πυραμίδας, σε συγκεκριμένες περιοχές του τόπου μας. Δεν αλλάζουν όμως το τοπίο. Υπάρχουν τέτοιες; Νομίζω ναι.

1. Άμεση δημοπράτηση της λιγνιτικής μονάδας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας της ΔΕΗ

2. Περιβαλλοντική ταυτότητα με άξονες την

• Ήπια αξιοποίηση της λίμνης Πολυφύτου
• Την ανάπλαση των εξαντλημένων ορυχείων

3. Ολοκλήρωση των δύο κάθετων αξόνων Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή και Λάρισα –Νίκη καθώς και της σιδηροδρομικής σύνδεσης Κοζάνης- Καλαμπάκας

4. Ταχεία ανάπτυξη των υποδομών του Πανεπιστημίου

5. Ριζική αναβάθμιση στο χώρο της Υγείας με το Περιφερειακό Νοσοκομείο.

Οι επιλογές αυτές, με τη δρομολόγηση τους, πιστεύω ότι αλλάζουν ριζικά το τοπίο και τη δομή της απασχόλησης. Αντί επιλόγου. Πόσο χρόνο έχουμε στη διάθεση μας ; Πριν από ένα χρόνο, η ΔΕΗ παρουσίασε το δυσμενέστερο σενάριο, με βάση το οποίο σε εφτά χρόνια, η περιοχή περνάει πρακτικά σε ¨ψυχρή εφεδρεία. Τους μήνες που ακολούθησαν, τα χρονοδιαγράμματα άλλαξαν 3 φορές. Αιτία των αλλαγών οι εξελίξεις γενικότερα στο ενεργειακό. Είναι καθαρό πλέον ότι την εξέλιξη στο ενεργειακό δεν την προσδιορίζουμε εμείς. Είναι όμως εξίσου καθαρό, ότι τα επόμενα τουλάχιστον εφτά χρόνια είμαστε δυνατοί. Η ΔΕΗ δεν μπορεί να συνεχίσει να παράγει στην περιοχή μας, χωρίς να σέβεται με τον πιο απόλυτο τρόπο το περιβάλλον. Με όχημα το στοιχειώδες αυτό δικαίωμα μας, μπορούμε να προλάβουμε τις εξελίξεις. Αρκεί να είμαστε ενωμένοι και με ξεκάθαρους στόχους. Όπως πράξαμε με το Χωροταξικό. Οι καθαροί στόχοι που έθεσε το Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης, κόντρα στον εφησυχασμό των ¨αρμοδίων¨ και η καθολική μας ενότητα οδήγησαν σε μια μεγάλη νίκη. Το Χωροταξικό στη Βουλή άλλαξε μόνο για τη Δυτική Μακεδονία. Αυτό το δρόμο πρέπει και τώρα να ακολουθήσουμε. Όλοι μαζί μπορούμε.