Η 22^α Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τον Ο.Η.Ε. να γιορτάζεται κάθε χρόνο ως η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού.

Με αφορμή τον εορτασμό αυτό, η Ενωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης-Αποχέτευσης (Ε.Δ.Ε.Υ.Α.) που εκπροσωπεί 115 Δ.Ε.Υ.Α. επισημαίνει ότι στη χώρα μας και στα αστικά κέντρα πλην Αθήνας και Θεσσαλονίκης οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης-Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) έχουν αναλάβει από το 1980 μέχρι σήμερα την ύδρευση, την αποχέτευση και την επεξεργασία αστικών υγρών αποβλήτων. Σήμερα στη χώρα μας και μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη» λειτουργούν 130 Δ.Ε.Υ.Α. παρέχοντας τις υπηρεσίες τους σε 5 εκ. περίπου πολίτες.

Οι Δ.Ε.Υ.Α. με τη δυναμική παρουσία τους στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα, κατάφεραν να καταξιωθούν και σήμερα αποτελούν τους κύριους φορείς της Πολιτείας σε ζητήματα μείζονος σημασίας, όπως αυτά της διαχείρισης των υδατικών πόρων και της προστασίας του περιβάλλοντος της χώρας μας.

Στα τριάντα περίπου χρόνια της λειτουργίας τους οι Δ.Ε.Υ.Α. οργανώθηκαν σε πολύ ευέλικτα σχήματα, στελεχώθηκαν με ικανά στελέχη, έκαναν επενδύσεις περίπου 8,5 δις €, ανέπτυξαν σύγχρονες τεχνολογίες, κατασκεύασαν και λειτουργούν έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων εφάμιλλα αυτών των πιο αναπτυγμένων χωρών του δυτικού κόσμου σύμφωνα με στοιχεία της EUREAU, της Πανευρωπαϊκής Ενωσης των υπηρεσιών Υδρευσης-Αποχέτευσης.

Είναι γνωστό ότι οι εταιρείες Υδρευσης και Αποχέτευσης της Αθήνας και Θεσσαλονίκης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αντίστοιχα) οδηγούνται στην ιδιωτικοποίηση. Ετσι μπαίνει ένα ερώτημα:

Οι κυριότεροι λόγοι που τεκμηριώνουν την ανάγκη για το δημόσιο/δημοτικό χαρακτήρα των Οργανισμών Ύδρευσης και Αποχέτευσης στην Ελλάδα και αλλού είναι:

(α) Οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης έχουν άμεση σχέση με την επιβίωση, την υγιεινή και το άμεσο περιβάλλον του ανθρώπου και επομένως ο δημόσιος χαρακτήρας τους προσδίδει σε κάθε κοινωνία μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας, προοπτική, περιβαλλοντική ευαισθησία .

(β) Σ' όλες σχεδόν τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου (όπως ΗΠΑ, Γερμανία, Ιαπωνία και σκανδιναβικές χώρες), ο έλεγχος των Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης, παραμένει υπό Δημόσιο ή Δημοτικό έλεγχο.

(γ) Αν και το νερό έχει οικονομική και περιβαλλοντική αξία, η κοινωνική του αξία, η ιδιοκτησία του και περισσότερο η χρήση του, δεν είναι υπηρεσία εμπορικού χαρακτήρα. Το νερό δεν είναι αγαθό ανθρώπινης παραγωγής. Παρέχεται από τη φύση, σε ρυθμούς απρόβλεπτους και καθόλου σταθερούς, εγγυημένους ή ελέγξιμους. Γι' αυτό και η διαχείρισή του είναι πολύπλοκη και δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια συλλογική και κοινωνική διεργασία.

Με γνώμονα αυτό, οι Δ.Ε.Υ.Α. λαμβάνουν μέτρα χρηστής διαχείρισης του νερού και όχι αύξησης της κατανάλωσης του. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ξηρικών ετών λαμβάνονται δραστικά μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης νερού και όχι μέτρα αύξησης της τιμής των παρεχόμενων υπηρεσιών, που σε τέτοιες περιπτώσεις, θα μπορούσε να εφαρμοσθούν από μια ιδιωτικές Εταιρείες νερού, με σκοπό την αύξηση των κερδών τους.

Η διεθνής τάση στον τομέα του νερού είναι πλέον η επιστροφή της διαχείρισης του νερού που είχε εκχωρηθεί σε ιδιώτες στο δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση (το παράδειγμα του Δήμου του Παρισιού είναι χαρακτηριστικό) , αφού η διαχείρισή του από ιδιωτικές εταιρείες οδήγησε τόσο στην αύξηση της τιμής του όσο και στην υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αλλά, και η κοινή γνώμη πλέον έχει εκφρασθεί κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού (δημοψηφίσματα στην Ιταλία και Αυστρία, συλλογή υπογραφών κ.α.)

Οι Δ.Ε.Υ.Α. στα τριάντα περίπου χρόνια λειτουργίας τους ανταποκρίθηκαν με επιτυχία στο ρόλο που ανέλαβαν με βάση το θεσμικό τους πλαίσιο, αφού «μεταμόρφωσαν» τον τομέα ύδρευσης-αποχέτευσης με τρόπο ώστε να είναι συγκρίσιμος με τους αντίστοιχους προηγμένων χωρών και κυρίως των χωρών της Ε.Ε. Στο διάστημα αυτό, βεβαίως, αντιμετώπισαν και προβλήματα οικονομικού, οργανωτικού και λειτουργικού χαρακτήρα που πολλά, όμως, από αυτά οφείλονταν είτε σε ελλείψεις και αγκυλώσεις του θεσμικού τους πλαισίου είτε στο δυσμενές χρηματοδοτικό πλαίσιο εντός του οποίου κλήθηκαν να λειτουργήσουν και να κατασκευάσουν έργα. Παρόλα αυτά, όμως, και λειτουργώντας ως αυτόνομες επιχειρήσεις διατήρησαν τον κοινωφελή τους χαρακτήρα, διαχειρίσθηκαν συστήματα με τρόπο αποδοτικό για τον πολίτη της περιφέρειας της χώρας μας και προστάτευσαν αποτελεσματικά το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, χωρίς, μάλιστα να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας δεν θα πρέπει στον τομέα του νερού να αποτελέσει την αφορμή και τη δικαιολογία για εκχώρηση της διαχείρισης των υπηρεσιών ύδρευσης-αποχέτευσης σε ιδιωτικά συμφέροντα που δεν παρέχουν καμία απολύτως εγγύηση για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.

Αντιθέτως, θα πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία για τον εξορθολογισμό της λειτουργίας των Δ.Ε.Υ.Α. και την οικονομική τους εξυγίανση μέσα από την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού τους πλαισίου , καθώς και μέσα από παρεμβάσεις που οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα κάνουν ώστε να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές και να αναβαθμίσουν τις παρεχόμενες στους πολίτες υπηρεσίες.