Δημάρχος Κοζάνης κ. Λάζαρος Μαλούτας

Κυρίες και Κύριοι,

σας καλωσορίζω στο Δήμο Κοζάνης το μεγαλύτερο, τουλάχιστον έως και σήμερα, ενεργειακό δήμο της Ελλάδας.

Επιτρέψτε μου, να καλωσορίσω ιδιαίτερα τους φίλους από τις βαλκανικές χώρες, που τιμούν με την παρουσία τους  το συνέδριο, που διεξάγεται με πρωτοβουλία του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου και του cluster βιοοικονομίας και περιβάλλοντος, για την ενέργεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη και θα συνεισφέρουν με τον προβληματισμό τους, τις εισηγήσεις τους και τις απόψεις τους στη διαμόρφωση των συμπερασμάτων του συνεδρίου

Η ομαλή μετάβαση των Βαλκανίων στην καθαρή ενέργεια είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που αφορά όλους και ιδιαίτερα την περιοχή μας σε σχέση με το κομμάτι της Ελλάδας.

Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια περιλαμβάνει συνιστώσες, οι οποίες δεν είναι  αμελητέες και πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Αν με την μετάβαση στην καθαρή ενέργεια εννοούμε μόνο τις ΑΠΕ προκύπτει ένα μεγάλο ζήτημα, που σχετίζεται τόσο με τη διαθεσιμότητα ισχύος όσο και με την ασφάλεια τροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος.

Γιατί είναι δεδομένο ότι ήλιο έχουμε μόνο τη μέρα και όχι τη νύχτα και το ότι τις διαθέσεις του ανέμου δεν τις ορίζουμε εμείς.

Υπάρχει  βεβαία και το ζήτημα, κατά πόσο η υποκατάσταση της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτες με άλλα ορυκτά καύσιμα με μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα, μπορεί μεν να συμβάλλει στην παραγωγή με καθαρότερες πηγές ενέργειας, θέτει όμως σε κίνδυνο την ενεργειακή ανεξαρτησία μιας χώρας που δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες.

Το σημαντικότερο όμως όλων είναι, ότι μια περιοχή σαν τη δική μας,  που βάσισε την ανάπτυξή της εδώ και πολλά χρόνια σχεδόν αποκλειστικά στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής με εξόρυξη λιγνίτη, μεταβαίνοντας σε μία νέα περίοδο ηλεκτροπαραγωγής με καθαρότερες πηγές ενέργειες, σίγουρα θα αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα   αναπτυξιακού  προσανατολισμού.

Αυτή είναι η πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο τοπικά, καθώς το ζήτημα αυτό είναι Εθνικό,  όπως προκύπτει και από τις παρατηρήσεις  της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,  στο σχέδιο ενεργειακού σχεδιασμού που υποβλήθηκε από τη χώρα μας.

Φίλες και φίλοι

σας καλωσορίζω για άλλη μία φορά και εκφράζω τη χαρά να σας υποδεχόμαστε στην πόλη μας, την πρωτεύουσα της Δυτικής Μακεδονίας.

Θα είμαστε εδώ  για να ακούσουμε τις εισηγήσεις σας  και για να συμβάλουμε με τις δικές μας παρεμβάσεις στη διαμόρφωση των συμπερασμάτων.

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.

Παρέμβαση Δημάρχου - Μεταλιγνιτική περίοδος

Ένας παλιός μηχανικός, στέλεχος της ΔΕΗ στην περιοχή, από τους πρωτεργάτες της αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων,  έλεγε ότι η μεταλιγνιτική  περίοδος αρχίζει από τότε που οι ερπύστριες του πρώτου εκσκαφέα θα μαυρίσουν.

Στην Κοζάνη το πρώτο συνέδριο για την μεταλιγνιτική περίοδο οργανώθηκε τη δεκαετία του 1980.

Από τότε, είναι αποδεδειγμένο ιστορικά ότι όσοι μιλούν πολύ για τη μεταλιγνιτική περίοδο δεν κάνουν σχεδόν τίποτα για να  υποστηρίξουν τη μετάβαση, αντίθετα υπονομεύουν αναπτυξιακές επιλογές άλλων, ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν σταθερά επιλογές αναπτυξιακές, έξω από τη λιγνιτική δραστηριότητα χωρίς να κομπάζουν για υπερδεκαετείς σχεδιασμούς  και  μεταλιγνιτική εποχή.

Συνεπώς, όταν  μιλάμε για μεταλιγνιτική περίοδο, όταν συζητάμε για την εξάντληση ενός πεπερασμένου  αγαθού, τότε μιλάμε με την ίδια βεβαιότητα ότι απόψε θα νυχτώσει και αύριο θα ξημερώσει.

Επομένως το μεγάλο ζητούμενο, για όσες περιοχές αντιμετωπίζουν την πρόκληση της μετάβασης σε μία νέα οικονομία λιγότερο εξαρτημένη από το λιγνίτη, είναι με ποιους όρους και προϋποθέσεις θα γίνει αυτή η μετάβαση και σε ποια κατεύθυνση.

Τα δεδομένα λοιπόν, μπροστά στα οποία  βρίσκεται σήμερα η περιοχή μας, είναι τα εξής :

• η εταιρεία που διαχειρίζεται τα λιγνιτικά  κοιτάσματα και παράγει  ηλεκτρική ενέργεια, η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας μας βρίσκεται σε δεινή οικονομική θέση εξαιτίας πολιτικών επιλογών των που τη φόρτωσαν με   βάρη, τα οποία σχετίζονται κυρίως με επιλογές άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής, με υπηρεσίες ΥΚΩ μη αποδιδόμενες ή ενισχύσεις για τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ηλεκτροπαραγωγικό δυναμικό της χώρας. Συνέπεια αυτού είναι, ότι μια σειρά από υποχρεώσεις της προς την περιοχή δεν εκπληρώνονται.

• για τον  εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, που υποβλήθηκε από τη χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση,  ζητείται να δοθούν λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα έργα στήριξης μιας δίκαιης και ισότιμης μετάβασης, προσδιορίζοντας τη μορφή της στήριξης και τον αντίκτυπο των πρωτοβουλιών, συνδέοντάς την επίσης με τη μετάβαση των περιφερειών  υψηλής έντασης άνθρακα και ανθρακούχων   εκπομπών και των βιομηχανικών περιοχών. Ζητείται δηλαδή από την ΕΕ ένα σχέδιο για τη στήριξη της περιοχής μας.

• η περιοχή βιώνει μια πρωτόγνωρη οικονομική και πληθυσμιακή συρρίκνωση, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, άμεσα, πριν  να εφαρμοστούν οι πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες.

• οι πόροι, που έχουν στη διάθεσή τους οι φορείς της περιοχής, συνεχώς μειώνονται ενώ και αυτοί που είναι διαθέσιμοι πολλές φορές δεν αξιοποιούνται επαρκώς, με συνέπεια να οξύνεται η κρίση στην περιοχή

• παρ’ όλες τις διεθνείς συμφωνίες για τη μείωση των εκπομπών CO2, το παγκόσμιο μερίδιο παραγωγής από πηγές ορυκτών καυσίμων αναμένεται να είναι γύρω στο 57% το 2035 με τον άνθρακα στο 33%, περίπου ίδιο με το σημερινό ποσοστό στη  χώρα μας. Αντίστοιχα το σχέδιο του εθνικού σχεδιασμού προβλέπει το ποσοστό του άνθρακα στο 17%....

• τα τελευταία χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής έχουν ακούνε μόνο μεγαλόστομες  αναφορές για  μεταλιγνιτική περίοδο, αλλά δεν βλέπουν ούτε μία συγκεκριμένη πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση αυτή.

• Παρ’ όλη την αναπτυξιακή κρίση και συρρίκνωση που μαστίζει την περιοχή, η οποία κατέχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, αυτή εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται από τους αναπτυξιακούς νόμους, όπως οι ανεπτυγμένες περιφέρειας της χώρας εξ αιτίας του πλασματικά υψηλού  ΑΕΠ

Το πρόβλημα της περιοχής μας, και της αναπτυξιακής προοπτικής της είναι κατά τη γνώμη μου εθνικό και όχι τοπικό. Η περιοχή που στήριξε για χρόνια την ανάπτυξη της χώρας μας έχει σήμερα την ανάγκη ενός εθνικού σχεδίου.

Οι κρίσιμες παράμετροι είναι :

• Χρόνος, για να εξασφαλιστεί μια ομαλή πορεία μετάβασης
• Αναπτυξιακό σχέδιο, προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της περιοχής, με αποκεντρωμένη διαχείριση
• Οικονομικοί πόροι, ικανοί να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση του σχεδίου.

Μόνον αυτή η προοπτική, σε συνδυασμό με μια οικονομικά  ισχυρή ΔΕΗ, μπορεί να εξασφαλίσει προοπτική και ελπίδα στον τόπο μας.