Back
Αφιέρωμα του Ιωάννη Αλ.Τσολάκη Πρόεδρου του ΚΑΠΗ Λευκοπηγής, στον συντοπίτη του Δημήτριο Δουγαλή (Καραμήτσο)
ΚΑΡΑΜΗΤΣΙΟΣ Ο ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ
(Ο Δημήτριος Δουγαλής απ’τη Λευκοπηγή)
Γεννημένος το έτος 1917 ο Καραμήτσιος σε πολυμελή οικογένεια των Μεντελάδων (γιός ενός εκ των τριών Μακεδονομάχων της Λευκοπηγής) του Γρηγορίου Δουγαλή και της Αικατερίνης, χωρίς να είναι ιδιαίτερα μελαχρινός (καρά=μαύρος) πήρε το παρατσούκλι ‘Καραμήτσιος’,(αφού όλοι στο χωριό πάντα είχαμε και το παρατσούκλι του ο καθένας).
Του Καραμήτσιου το τσ’κάρι στο Ζυγώστη δεν έχει καμία σχέση με τον παραπάνω. Ίσως όμως ενδεχόμενα να πήρε το παρατσούκλι από το ιστορικό πρόσωπο που το τοπωνύμιο ήταν κάποτε ιδιοκτησία των Δουγαλάδων.
Με γραμματικές γνώσεις Δημοτικού Σχολείου ο κυρ Μήτσιος είχε μυαλό σπουδαγμένου και μνήμη "καμήλας" όπως λέμε, αν και είχε περάσει στις εξετάσεις στην εμπορική σχολή.
Είχε τη δυνατότητα –το χάρισμα-να διηγείται γεγονότα και ιστορίες όχι απλά, αλλά επενδυμένες με χάρη και χιούμορ που διέθετε, κερδίζοντας έτσι την προσοχή και το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.
Το καπέλο του στο κεφάλι το φορούσε πάντα στραβά, με ελαφρά κλίση
(να σπάει με μαγκιά) .Γεωργός, κτηνοτρόφος, αμπελοκαλλιεργητής, ράφτης και βιομηχανικός εργάτης. Όπως οι περισσότεροι κάτοικοι της Λευκοπηγής αφού η μορφολογία του εδάφους είναι ημιορεινή, γι’αυτό το χωριό είχε και χωράφια για καλλιέργεια και βουνό για βοσκή- για κτηνοτροφία με γιδοπρόβατα.
Οι Μεντελάδες (Δουγαλήδες) είχαν κοπάδι με γιδοπρόβατα ως τη δεκαετία του 1950, όπως και νωρίτερα, ικανό για να απασχολούν στο νοικοκυριό και τις προβάτες, (χουσμεκιάρη ή δούλο-υπάλληλο όπως ήταν κι ο Θωμάς, που αργότερα έγινε αγροφύλακας), για να τσιλιστάει το βιό.
Στο στρατό ο Καραμήτσιος υπηρέτησε με την ειδικότητα του μάγειρα και στον πόλεμο του 1940. Έλαβε μέρος όπως και άλλα 86 παιδιά τότε της Λευκοπηγής. Αναφέρω ένα περιστατικό που μου διηγήθηκε ο ίδιος υπηρετώντας μαζί με τον πατέρα μου Αλέξανδρο Ι.Τσολάκη , στον ίδιο λόχο κάπου έξω από τα Γρεβενά.
Ενώ θα πήγαινε ο πατέρας μου σε υπηρεσία ελέγχων σκοπιάς ως βαθμοφόρος (δεκανέας) του κράτησε δικαιολογημένο συσσίτιο στην καραβάνα, με φακές. Η καραβάνα σουρωμένη μέχρι πάνω και με γεμάτο λάδι λόγω ιδιαίτερης περιποίησης σαν χωριανοί και φίλοι. Βλέποντας ο Αλέκος το περιποιημένο φαγητό λέει στον Καραμήτσιο : Φαντάζομαι εσείς τι θα τρώτε, (αφού ο μάγειρας του είχε τη δυνατότητα προμήθειας των υλικών).
Προοδευτικός όπως ήταν ο μπαρμπαμήτσιος, σπούδασε όλα τα παιδιά του και τα τέσσερα με Ανώτατες και Ανώτερες σπουδές. Αφού η πίστη του ήταν ότι τα γράμματα θα απαλλάξουν τα παιδιά απ’τη τυράνια της γεωργίας και της κτηνοτροφίας (που αυτός ασχολούνταν) και για να αποκατασταθούν βιοποριστικά και κοινωνικά καλύτερα. Αυτό ήταν το πιστεύω και η αξία της ζωής και αυτό έκανε.
Καθώς ο πατέρας του διετέλεσε εκτός από Μακεδονομάχος και Πρόεδρος της κοινότητας πριν την απελευθέρωση της περιοχής από τον τουρκικό ζυγό και μετά για αρκετά χρόνια είχε πάρει, όπως και τα αδέρφια του, παρακαταθήκη να συμμετέχουν στη διοίκηση των κοινωτικών πραγμάτων, δηλαδή στην ανάμειξη στα κοινά.
Έτσι ο Καραμήτσιος διετέλεσε κοινοτικός σύμβουλος για 18 χρόνια και ένα χρόνο Πρόεδρος της κοινότητας Λευκοπηγής το 1954.
Στη Σχολική Επιτροπή ήταν πάντα μέσα αφού είχε τέσσερα παιδιά στο σχολείο και το ενδιαφέρον του ήταν δεδομένο. Στην Εκκλησιαστική Επιτροπή επίσης για αρκετά χρόνια, νεότερος και αργότερα ηλικιωμένος προσέφερε τις υπηρεσίες του στους ναούς του χωριού.
Στη δεκαετία του ’50 βρέθηκε να λειτουργεί μαζί με τα αδέρφια του Κώστα και Γιαννάκη, τον πετρελαιοκίνητο μύλο σαν μυλωνάς (στο γκαζόμυλο), όπου ο μύλος αυτός αντικατέστησε τους παραδοσιακούς νερόμυλους της Λευκοπηγής κι ήταν πολλοί αυτοί (8-10). Η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν τέτοια, γι’αυτό πούλησαν το φορτηγό αυτοκίνητο τύπου γκαμήλας που είχαν συνεταιρικά με τον Ιωάννη Μητλιάγκα. Έτσι άλεθαν σιτηρά απ’όλη την περιοχή. Μέχρι και από τα καραγιάνια ερχόταν με τα ζώα και τα κάρα για να αλέσουν γεννήματα.
Τα έργα της Πτολεμαΐδας δεν τον άφησαν αδιάφορο τον Καραμήτσιο, επειδή τα άλλα αδέρφια του σπούδασαν ή όχι, κατοικούσαν στην πόλη της Κοζάνης ή αλλού εκτός του χωριού (εκτός από τον Γιαννάκη). Οι ανάγκες της οικογένειας πολλές, ιδιαίτερα λόγω των σπουδών των παιδιών του, οπότε χρειαζόταν εξωτερικό μεροκάματο. Έτσι βρέθηκε στο λιγνιτωρυχείο Πτολεμαΐδας (ΛΙΠΤΟΛ) και αργότερα στη ΔΕΗ ως βιομηχανικός εργάτης καθαρισμού κεφαλής ταινιόδρομου, σε βάρδια πρωινή, βραδινή ή απογευματινή.
Δεν ήταν λίγες οι φορές στο πόστο του, στη βάρδια του, όταν ο προϊστάμενος- εργοδηγός τον επισκέπτονταν για έλεγχο ευθύνης της εργασίας του, να ξεχνιέται άθελά του ή ηθελημένα μαζί του, ακούγοντας τις ιστορίες και τις αφηγήσεις του Καραμήτσιου και γεγονότα που τα αφηγούνταν θαυμάσια με το χιούμορ που διέθετε. Διαθέτοντας το χάρισμα αυτό ο καθένας τον άκουγε ευχάριστα ή επιζητούσε τη συντροφιά του με τις ιστορίες του. Έτσι με τα χρόνια εξελίχθηκε και χειριστής αποθέτη στα μεγάλα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα του ορυχείου της ΛΙΠΤΟΛ και αργότερα στη ΔΕΗ.
Όσο για τις μαρτυρίες που μας κατέθεσε ο ίδιος σαν "Ληξίαρχος" για τη συγγραφή του βιβλίου: «Η Λευκοπηγή του χθες και του σήμερα» που είχε εκδώσει το Τοπικό Συμβούλιο της Λευκοπηγής του Δήμου Κοζάνης το έτος 2006, το οποίο συμπεριλαμβάνει τόσα χρήσιμα ιστορικά στοιχεία της Λευκοπηγής, ο Καραμήτσιος ήταν αστείρευτη πηγή.
Κατέγραψε όλα τα τότε παιδιά της Λευκοπηγής που πήραν μέρος στον πόλεμο του 1940, με τα μικρά τους ονόματα και με το βαθμό που έφερε ο καθένας (στρατιώτης- δεκανέας- λοχίας- ανθυπολοχαγός).
Αυτούς που έπεσαν στον πόλεμο. Αυτούς που τραυματίστηκαν, αυτούς που πολέμησαν ή υπηρετούσαν σε αντίστοιχες μονάδες.
Γι’αυτό και σε εκδήλωση της Εθνικής γιορτής της 28ης Οκτωβρίου το έτος 2003 αφού αναγνώσθηκαν όλα τα ονόματα των πολεμιστών του έτους του ’40, τον Καραμήτσιο μαζί με άλλους 7 ζώντες πολεμιστές, τιμήθηκαν στην πλατεία του χωριού μπροστά σ’όλους τους χωριανούς με πλακέτα σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης από το Τοπικό Συμβούλιο Λευκοπηγής του Δήμου Κοζάνης.
Τιμητικά ο μπαρμπαμήτσιος καταθέτει στεφάνι στο Ηρώων εκ μέρους των θυμάτων και αναπήρων του χωριού σε κάθε Εθνική γιορτή.
Στο ΚΑΠΗ της Λευκοπηγής ήταν ο πιο τακτικός θαμώνας το πρωί όπως και το απόγευμα. Διαβάζοντας τις εφημερίδες που υπάρχουν στο κυλικείο ή μάλλον ξεκοκαλίζοντας τες.
Τη βόλτα του στο πλατάνι την έκανε κάθε μέρα αφού εκεί είναι το σημείο αναφοράς του χωριού, για να μάθει κάνα νέο.
Ο μπαρμπαμήτσιος θυμόταν να μας πει :
Πότε ήρθε για πρώτη φορά το τηλέφωνο στο χωριό, το 1954.
Πότε έγιναν οι βρύσες στις γειτονιές του χωριού, το 1952.
Πότε ήρθε το αστικό λεωφορείο (αρχικά μέχρι το Πρωτοχώρι) και στη συνέχεια στη Λευκοπηγή το 1969.
Πότε πήραμε ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό.
Πότε πήραμε νερό στα σπίτια.
Πότε έγινε το δίκτυο ύδρευσης.
Πότε είχαν γίνει οι εκκλησίες του χωριού και τόσες άλλες πληροφορίες που άλλοι συνομήλικοι του, νεώτεροι ή παλιότεροι δεν θυμούνται.
Ο Καραμήτσιος σήμερα διανύει το 92ο έτος της ηλικίας του και αισιοδοξεί να ξεπεράσει τα 100. Το σακάκι του μπορεί να είναι κουμπωμένο αδέξια γιατί δεν το δίνει τόση σημασία, όμως το καπέλο του το φοράει στραβά όπως πάντα με μαγκιά.
Να ‘σαι καλά μπαρμπα-Μήτσιο.
Μάρτιος 2009
Σήμερα 16 Νοεμβρίου 2010 ο μπαρμπα-Μήτσιος βρίσκεται από τις 27-07-2010 στης Παναγιάς τα δέντρα αναπαυμένος για όλες τις υπηρεσίες που πρόσφερε στο χωριό της Λευκοπηγής, για ότι δημιούργησε στην οικογένεια του και τα παιδιά του. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που το σκεπάζει.
Λευκοπηγή
16 Νοεμβρίου 2010
Ιωάννης Αλ.Τσολάκης
Πρόεδρος του ΚΑΠΗ
Λευκοπηγής
(Ο Δημήτριος Δουγαλής απ’τη Λευκοπηγή)
Γεννημένος το έτος 1917 ο Καραμήτσιος σε πολυμελή οικογένεια των Μεντελάδων (γιός ενός εκ των τριών Μακεδονομάχων της Λευκοπηγής) του Γρηγορίου Δουγαλή και της Αικατερίνης, χωρίς να είναι ιδιαίτερα μελαχρινός (καρά=μαύρος) πήρε το παρατσούκλι ‘Καραμήτσιος’,(αφού όλοι στο χωριό πάντα είχαμε και το παρατσούκλι του ο καθένας).
Του Καραμήτσιου το τσ’κάρι στο Ζυγώστη δεν έχει καμία σχέση με τον παραπάνω. Ίσως όμως ενδεχόμενα να πήρε το παρατσούκλι από το ιστορικό πρόσωπο που το τοπωνύμιο ήταν κάποτε ιδιοκτησία των Δουγαλάδων.
Με γραμματικές γνώσεις Δημοτικού Σχολείου ο κυρ Μήτσιος είχε μυαλό σπουδαγμένου και μνήμη "καμήλας" όπως λέμε, αν και είχε περάσει στις εξετάσεις στην εμπορική σχολή.
Είχε τη δυνατότητα –το χάρισμα-να διηγείται γεγονότα και ιστορίες όχι απλά, αλλά επενδυμένες με χάρη και χιούμορ που διέθετε, κερδίζοντας έτσι την προσοχή και το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.
Το καπέλο του στο κεφάλι το φορούσε πάντα στραβά, με ελαφρά κλίση
(να σπάει με μαγκιά) .Γεωργός, κτηνοτρόφος, αμπελοκαλλιεργητής, ράφτης και βιομηχανικός εργάτης. Όπως οι περισσότεροι κάτοικοι της Λευκοπηγής αφού η μορφολογία του εδάφους είναι ημιορεινή, γι’αυτό το χωριό είχε και χωράφια για καλλιέργεια και βουνό για βοσκή- για κτηνοτροφία με γιδοπρόβατα.
Οι Μεντελάδες (Δουγαλήδες) είχαν κοπάδι με γιδοπρόβατα ως τη δεκαετία του 1950, όπως και νωρίτερα, ικανό για να απασχολούν στο νοικοκυριό και τις προβάτες, (χουσμεκιάρη ή δούλο-υπάλληλο όπως ήταν κι ο Θωμάς, που αργότερα έγινε αγροφύλακας), για να τσιλιστάει το βιό.
Στο στρατό ο Καραμήτσιος υπηρέτησε με την ειδικότητα του μάγειρα και στον πόλεμο του 1940. Έλαβε μέρος όπως και άλλα 86 παιδιά τότε της Λευκοπηγής. Αναφέρω ένα περιστατικό που μου διηγήθηκε ο ίδιος υπηρετώντας μαζί με τον πατέρα μου Αλέξανδρο Ι.Τσολάκη , στον ίδιο λόχο κάπου έξω από τα Γρεβενά.
Ενώ θα πήγαινε ο πατέρας μου σε υπηρεσία ελέγχων σκοπιάς ως βαθμοφόρος (δεκανέας) του κράτησε δικαιολογημένο συσσίτιο στην καραβάνα, με φακές. Η καραβάνα σουρωμένη μέχρι πάνω και με γεμάτο λάδι λόγω ιδιαίτερης περιποίησης σαν χωριανοί και φίλοι. Βλέποντας ο Αλέκος το περιποιημένο φαγητό λέει στον Καραμήτσιο : Φαντάζομαι εσείς τι θα τρώτε, (αφού ο μάγειρας του είχε τη δυνατότητα προμήθειας των υλικών).
Προοδευτικός όπως ήταν ο μπαρμπαμήτσιος, σπούδασε όλα τα παιδιά του και τα τέσσερα με Ανώτατες και Ανώτερες σπουδές. Αφού η πίστη του ήταν ότι τα γράμματα θα απαλλάξουν τα παιδιά απ’τη τυράνια της γεωργίας και της κτηνοτροφίας (που αυτός ασχολούνταν) και για να αποκατασταθούν βιοποριστικά και κοινωνικά καλύτερα. Αυτό ήταν το πιστεύω και η αξία της ζωής και αυτό έκανε.
Καθώς ο πατέρας του διετέλεσε εκτός από Μακεδονομάχος και Πρόεδρος της κοινότητας πριν την απελευθέρωση της περιοχής από τον τουρκικό ζυγό και μετά για αρκετά χρόνια είχε πάρει, όπως και τα αδέρφια του, παρακαταθήκη να συμμετέχουν στη διοίκηση των κοινωτικών πραγμάτων, δηλαδή στην ανάμειξη στα κοινά.
Έτσι ο Καραμήτσιος διετέλεσε κοινοτικός σύμβουλος για 18 χρόνια και ένα χρόνο Πρόεδρος της κοινότητας Λευκοπηγής το 1954.
Στη Σχολική Επιτροπή ήταν πάντα μέσα αφού είχε τέσσερα παιδιά στο σχολείο και το ενδιαφέρον του ήταν δεδομένο. Στην Εκκλησιαστική Επιτροπή επίσης για αρκετά χρόνια, νεότερος και αργότερα ηλικιωμένος προσέφερε τις υπηρεσίες του στους ναούς του χωριού.
Στη δεκαετία του ’50 βρέθηκε να λειτουργεί μαζί με τα αδέρφια του Κώστα και Γιαννάκη, τον πετρελαιοκίνητο μύλο σαν μυλωνάς (στο γκαζόμυλο), όπου ο μύλος αυτός αντικατέστησε τους παραδοσιακούς νερόμυλους της Λευκοπηγής κι ήταν πολλοί αυτοί (8-10). Η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν τέτοια, γι’αυτό πούλησαν το φορτηγό αυτοκίνητο τύπου γκαμήλας που είχαν συνεταιρικά με τον Ιωάννη Μητλιάγκα. Έτσι άλεθαν σιτηρά απ’όλη την περιοχή. Μέχρι και από τα καραγιάνια ερχόταν με τα ζώα και τα κάρα για να αλέσουν γεννήματα.
Τα έργα της Πτολεμαΐδας δεν τον άφησαν αδιάφορο τον Καραμήτσιο, επειδή τα άλλα αδέρφια του σπούδασαν ή όχι, κατοικούσαν στην πόλη της Κοζάνης ή αλλού εκτός του χωριού (εκτός από τον Γιαννάκη). Οι ανάγκες της οικογένειας πολλές, ιδιαίτερα λόγω των σπουδών των παιδιών του, οπότε χρειαζόταν εξωτερικό μεροκάματο. Έτσι βρέθηκε στο λιγνιτωρυχείο Πτολεμαΐδας (ΛΙΠΤΟΛ) και αργότερα στη ΔΕΗ ως βιομηχανικός εργάτης καθαρισμού κεφαλής ταινιόδρομου, σε βάρδια πρωινή, βραδινή ή απογευματινή.
Δεν ήταν λίγες οι φορές στο πόστο του, στη βάρδια του, όταν ο προϊστάμενος- εργοδηγός τον επισκέπτονταν για έλεγχο ευθύνης της εργασίας του, να ξεχνιέται άθελά του ή ηθελημένα μαζί του, ακούγοντας τις ιστορίες και τις αφηγήσεις του Καραμήτσιου και γεγονότα που τα αφηγούνταν θαυμάσια με το χιούμορ που διέθετε. Διαθέτοντας το χάρισμα αυτό ο καθένας τον άκουγε ευχάριστα ή επιζητούσε τη συντροφιά του με τις ιστορίες του. Έτσι με τα χρόνια εξελίχθηκε και χειριστής αποθέτη στα μεγάλα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα του ορυχείου της ΛΙΠΤΟΛ και αργότερα στη ΔΕΗ.
Όσο για τις μαρτυρίες που μας κατέθεσε ο ίδιος σαν "Ληξίαρχος" για τη συγγραφή του βιβλίου: «Η Λευκοπηγή του χθες και του σήμερα» που είχε εκδώσει το Τοπικό Συμβούλιο της Λευκοπηγής του Δήμου Κοζάνης το έτος 2006, το οποίο συμπεριλαμβάνει τόσα χρήσιμα ιστορικά στοιχεία της Λευκοπηγής, ο Καραμήτσιος ήταν αστείρευτη πηγή.
Κατέγραψε όλα τα τότε παιδιά της Λευκοπηγής που πήραν μέρος στον πόλεμο του 1940, με τα μικρά τους ονόματα και με το βαθμό που έφερε ο καθένας (στρατιώτης- δεκανέας- λοχίας- ανθυπολοχαγός).
Αυτούς που έπεσαν στον πόλεμο. Αυτούς που τραυματίστηκαν, αυτούς που πολέμησαν ή υπηρετούσαν σε αντίστοιχες μονάδες.
Γι’αυτό και σε εκδήλωση της Εθνικής γιορτής της 28ης Οκτωβρίου το έτος 2003 αφού αναγνώσθηκαν όλα τα ονόματα των πολεμιστών του έτους του ’40, τον Καραμήτσιο μαζί με άλλους 7 ζώντες πολεμιστές, τιμήθηκαν στην πλατεία του χωριού μπροστά σ’όλους τους χωριανούς με πλακέτα σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης από το Τοπικό Συμβούλιο Λευκοπηγής του Δήμου Κοζάνης.
Τιμητικά ο μπαρμπαμήτσιος καταθέτει στεφάνι στο Ηρώων εκ μέρους των θυμάτων και αναπήρων του χωριού σε κάθε Εθνική γιορτή.
Στο ΚΑΠΗ της Λευκοπηγής ήταν ο πιο τακτικός θαμώνας το πρωί όπως και το απόγευμα. Διαβάζοντας τις εφημερίδες που υπάρχουν στο κυλικείο ή μάλλον ξεκοκαλίζοντας τες.
Τη βόλτα του στο πλατάνι την έκανε κάθε μέρα αφού εκεί είναι το σημείο αναφοράς του χωριού, για να μάθει κάνα νέο.
Ο μπαρμπαμήτσιος θυμόταν να μας πει :
Πότε ήρθε για πρώτη φορά το τηλέφωνο στο χωριό, το 1954.
Πότε έγιναν οι βρύσες στις γειτονιές του χωριού, το 1952.
Πότε ήρθε το αστικό λεωφορείο (αρχικά μέχρι το Πρωτοχώρι) και στη συνέχεια στη Λευκοπηγή το 1969.
Πότε πήραμε ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό.
Πότε πήραμε νερό στα σπίτια.
Πότε έγινε το δίκτυο ύδρευσης.
Πότε είχαν γίνει οι εκκλησίες του χωριού και τόσες άλλες πληροφορίες που άλλοι συνομήλικοι του, νεώτεροι ή παλιότεροι δεν θυμούνται.
Ο Καραμήτσιος σήμερα διανύει το 92ο έτος της ηλικίας του και αισιοδοξεί να ξεπεράσει τα 100. Το σακάκι του μπορεί να είναι κουμπωμένο αδέξια γιατί δεν το δίνει τόση σημασία, όμως το καπέλο του το φοράει στραβά όπως πάντα με μαγκιά.
Να ‘σαι καλά μπαρμπα-Μήτσιο.
Μάρτιος 2009
Σήμερα 16 Νοεμβρίου 2010 ο μπαρμπα-Μήτσιος βρίσκεται από τις 27-07-2010 στης Παναγιάς τα δέντρα αναπαυμένος για όλες τις υπηρεσίες που πρόσφερε στο χωριό της Λευκοπηγής, για ότι δημιούργησε στην οικογένεια του και τα παιδιά του. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που το σκεπάζει.
Λευκοπηγή
16 Νοεμβρίου 2010
Ιωάννης Αλ.Τσολάκης
Πρόεδρος του ΚΑΠΗ
Λευκοπηγής