Μήνυμα αισιοδοξίας στις δύσκολες μέρες που διανύουμε αποτελεί η αποκριάτικη περίοδος, που έχει μπει επίσημα απ' το περασμένο Σαββατοκύριακο. Μέσα στο γενικό κλίμα απαισιοδοξίας είναι μια αφορμή για να γλεντήσουμε, να μεταμφιεστούμε και ν' αφήσουμε για λίγο πίσω μας τα προβλήματα. Μέρες γεμάτες χαρά, κέφι, αστεϊσμούς και διασκέδαση όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους μεγάλους που βρίσκουν την ευκαιρία να ξαναγίνουν παιδιά.

Οι απόκριες έχουν προχριστιανική προέλευση και αντιστοιχούν στις διονυσιακές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και στα Σατουρνάλια των Ρωμαίων, που γίνονταν προς τιμήν του θεού Κρόνου ( ως προστάτης της σποράς), διαρκούσαν μια εβδομάδα και άρχιζαν στις 17 Δεκεμβρίου. Στην κυριολεξία Απόκρια σημαίνει το σταμάτημα της κρεατοφαγίας (απο-κρεω) όπως και η λατινογενής λέξη «καρναβάλι», που είναι σύνθετη από τις λέξεις carne= κρέας και vale= χαιρετώ. Η Εκκλησία καθιέρωσε τις απόκριες στα τέλη του 6ου αιώνα. Σήμερα έχουν χάσει την αρχική τους σημασία και είναι πλέον ταυτόσημες ως περίοδοι γλεντιού και ελευθεριότητας πριν τη Σαρακοστή.

Οι μέρες του καρναβαλιού, όμως, είναι στενά συνυφασμένες και με την πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες αναβίωσης παραδοσιακών αποκριάτικων εθίμων σε πολλά μέρη της χώρας μας.

Η Σύρος ανοίγει πανιά για το Σύνταγμα

Στο πλαίσιο των φετινών εκδηλώσεων, στο κέντρο της Αθήνας, το Συριανό Καρναβάλι στέλνει... τον Συριανό ποιητή Γεώργιο Σουρή στην Αθήνα! Το πρωί της Παρασκευής, 17 Φεβρουαρίου, από τις οκτώ το πρωί έως τη μία το μεσημέρι θα βρίσκεται στην πλατεία Συντάγματος, ανεβασμένος στην άμαξά του για να ψάλλει τα... εξ' αμάξης στη Βουλή των Ελλήνων. Στο ρόλο του Σουρή ο ηθοποιός Γιώργος Μιχαλάκης, ο οποίος θα απαγγείλει έργα του ποιητή, που σήμερα είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.

Η ιδέα της εκδήλωσης ήταν του προέδρου και δύο μελών της επιτροπής του Καρναβαλιού Σύρου.« Εμείς οι νησιώτες είμαστε τρελοί και μέσα σ' αυτό το δύσκολο κλίμα ψάχνουμε μια δίοδο να ξεχαστούμε. Είναι μια μορφή επανάστασης», υποστηρίζει η κυρία Ρούλα Ξανθάκη εκ μέρους του οργανισμού Πολιτισμού και Αθλητισμού Σύρου.

Το Συριανό Καρναβάλι ξεκινάει στις 25 Φεβρουαρίου με την αναβίωση ενός εθίμου με πειρατές που ονομάζεται «Ζεϊμπέκια» που περιδιαβαίνει στα δρομάκια της πόλης.

Την δεύτερη ημέρα στις 16.30, στο λιμάνι της Ερμούπολης, συγκεντρώνονται οι ομάδες μαζί με τα αυτοσχέδια άρματα και ξεκινάνε την παρέλαση που περνάει απ' όλα τα σοκάκια του νησιού και καταλήγει στη πλατεία Μιαούλη. Ακολουθούν οι βραβεύσεις των τριών καλύτερων παρουσιών και μίας παιδικής ομάδας, από την επιτροπή αξιολόγησης. Στη συνέχεια υπάρχουν δύο επιλογές για τους καρναβαλιστές να συνεχίσουν την διασκέδασή τους. Η πρώτη είναι το latin party στον πεζόδρομο και η δεύτερη, η πιο παραδοσιακή, το γλέντι στα σοκάκια της Άνω Σύρου, που περιλαμβάνει φασολάδα, άφθονο κρασί και ζωντανή μουσική. Τα κουτούκια θα είναι ανοιχτά και θα λειτουργήσουν υπό τους ήχους των απαγορευμένων ρεμπέτικων με τους πικάντικους στίχους και τα ερωτικά υπονοούμενα.

Ο Φανός και τα χάλκινα της Κοζάνης στο Μοναστηράκι

Ενα άλλο καρναβάλι μετακομίζει από την Κοζάνη στην πλατεία Μοναστηρακίου. Ο Φανός «Λάκκου τ' Μάγγαν» θ' ανάψει στην πλατεία, στις επτά το απόγευμα της Πέμπτης, 16 Φεβρουαρίου. Ένα λεωφορείο με 60 άτομα όλων των ηλικιών, θα κατέβει από την Κοζάνη με παραδοσιακές στολές του τόπου τους. Στις 6:30 το απόγευμα στην οδό Κυδαθηναίων, στο στέκι Κοζανιτών, θα συγκεντρωθούν όλοι οι Κοζανίτες που μένουν στην Αθήνα και με χορούς και τραγούδια θα πάνε στην πλατεία στο Μοναστηράκι. Εκεί θ' ανάψουν μια φωτιά πάνω σ' ένα τρίποδα, τη φωτιά της κάθαρσης, και θα ξεκινήσουν το τραγούδι και το χορό γύρω από το φανό. Ο κορυφαίος του χορού λέει πρώτος τα λόγια και οι υπόλοιποι επαναλαμβάνουν.

Μαζί τους θα έχουν κεράσματα όπως τις παραδοσιακές στριφτές πίτες με τυρί, σε σχήμα σαλιγκαριού, που τις ονομάζουν κιχιά αλλά και άφθονο κρασί.

« Στην Κοζάνη η κάθε γειτονιά έχει τον φανό της, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 14 ενώ παλιότερα αριθμούσαν μόλις οκτώ. Το έθιμο περνάει από τους παλιότερους στους νεότερους και είναι μια ευκαιρία ανάδειξης του τοπικού πολιτισμού. Έτσι ενισχύεται η αίσθηση των ανθρώπων ότι ανήκουν σε μια κοινωνία, γεγονός που στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό» τονίζει ο κ. Χάρης Γελαδάρης, πρόεδρος του Οργανισμού Αθλητισμού Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Κοζάνης.

« Στην Κοζάνη έρχεται κόσμος απ' όλη την Ελλάδα τις μέρες αυτές. Ανθρωποι που δεν είναι θεατές αλλά συμμετέχοντες. Μάλιστα το καρναβάλι μας είναι η αφορμή να εξερευνήσουν και την περιοχή η οποία κρύβει πολλές ομορφιές».

« Από την Τσικνοπέμπτη και για 12 μέρες προγραμματίζεται ποια γειτονιά θ' ανάβει τον φανό της κάθε μέρα», τονίζει ο κ. Γελαδάρης και συνεχίζει : «Στήνονται τα κεραστάρια, ομοιώματα μικρών σπιτιών απ' όπου οι υπεύθυνοι της φιλοξενίας του Φανού θα προσφέρουν στον κόσμο κρασί και κιχιά. Υπάρχει και αεροδιάκοσμος με παραδοσιακές φούντες, φιλουρίδια, γιρλάντες και προβολείς. Πριν ξεκινήσει ο χορός παίρνουν θέση και τα χάλκινα, που συνοδεύουν τα τραγούδια και το γλέντι ξεκινά. Την τελευταία Κυριακή στις οκτώ το απόγευμα, μετά την παρέλαση των αρμάτων, ανάβει ο κεντρικός Φανός από τον Δήμαρχο. Έπειτα ανάβουν όλοι οι Φανοί μαζί σ' όλες τις γειτονιές και ξεκινούν τα τραγούδια που λέγονται μόνο εκείνη την Κυριακή. Τραγούδια αγάπης, έρωτα, ξενιτιάς, ηρωικά αλλά και «ξενέντρωπα» (ξεδιάντροπα) με έντονο φαλλικό στοιχείο και αυτοσαρκαστικό χιούμορ».

Την Πέμπτη στις 16 Φεβρουαρίου στην πλατεία Αρχαίας Αγοράς της Θεσσαλονίκης θα βρίσκεται ο Φανός του «Αι- Δημήτρη» στις 19.30. Και την Κυριακή της μικρής Αποκριάς ο «Φανός της Σκρκας» θα είναι στις εορταστικές εκδηλώσεις του Δήμου Ζωγράφου. Στο τέλος της παρέλασης θα πραγματοποιηθεί το άναμμά του και θα μοιραστούν τα παραδοσιακά κεράσματα.

Πέρσα Κούσουλα