Αρωματικά Φυτά

Τριαντάφυλλο (Rosa Damascena), (500 στρέμματα)

Η τριανταφυλλιά που καλλιεργείται στο Ν. Κοζάνης είναι η ρόζα η δαμασκηνή. Η ρόζα η δαμασκηνή είναι φυτό πολυετές, ανθεκτικό, με μεγάλο ριζικό σύστημα. Ανθίζει μία φορά το χρόνο (Μάιος-Ιούνιος). Τα άνθη έχουν χρώμα ροζ και είναι τα πιο αρωματικά στον κόσμο.
Η συγκομιδή γίνεται χειρονακτικά από το χάραμα έως την ανατολή του ηλίου και η περίοδος της συγκομιδής διαρκεί 20-25 ημέρες, από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουνίου περίπου, ανάλογα με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής.
Από την τριανταφυλλιά παράγονται, μετά από απόσταξη στο ιδιόκτητο αποστακτήριο του Συνεταιρισμού, το αιθέριο έλαιο ρόδου και το ροδόνερο, που είναι ευεργετικά για την επιδερμίδα.
Το αιθέριο έλαιο ρόδου ή ροδέλαιο εξάγεται με εκχύλιση ή απόσταξη από τα νωπά ροδοπέταλα, χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή αρωμάτων, καλλυντικών, φαρμάκων και προϊόντων αρτοζαχαροπλαστικής.
Το ροδόνερο είναι προϊόν διπλής απόσταξης που παράγεται από φρεσκοκομμένα τριαντάφυλλα χρησιμοποιώντας φυσικό τρεχούμενο νερό.
Το ροδόνερο χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, στη βιομηχανία καλλυντικών και ως συστατικό φαρμακευτικών προϊόντων. Χρησιμοποιείται ως λοσιόν καθαρισμού προσώπου, καταπολεμά πανάδες, κοκκινίλες και ερεθισμούς δέρματος.

Λεβάντα (Hemus), (4.000 στρέμματα)

Οι φυτείες του συνεταιρισμού καλλιεργούνται με φυσικό τρόπο, επιδιώκοντας τη συνεργασία με μελισσοκόμους της περιοχής, διότι με την επίσκεψη των μελισσών στα φυτά της λεβάντας, αυξάνει η απόδοση των φυτειών σε ποιότητα και ποσότητα αιθέριου ελαίου.
Το αιθέριο έλαιο λεβάντας είναι 100% φυσικό, αιθέριο έλαιο που παράγεται από άνθη γνήσιας λεβάντας Lavandula angustifolia var. Hemus, που καλλιεργούνται σε επιλεγμένες ορεινές περιοχές στη Δυτική Μακεδονία.
Είναι το πιο διαδεδομένο αιθέριο έλαιο παγκοσμίως με πολλαπλές χρήσεις. Χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία προσφέροντας σωματική και πνευματική χαλάρωση και ηρεμία. Θεωρείται ότι συμβάλλει στην καταπολέμηση του άγχους, της νευρικότητας, της αϋπνίας, της υπερκινητικότητας και ως καταπραϋντικό ερεθισμών του δέρματος.
Αρωματίζει τα ρούχα σε ντουλάπες, συρτάρια και προστατεύει τα μάλλινα από το σκόρο. Έχει αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ενώ καταπραΰνει το τσίμπημα των εντόμων, τα εγκαύματα και τους πονοκεφάλους.  
Εγκεκριμένη είναι επίσης η χρήση του ως προσθετικού για το μπάνιο απομακρύνοντας το αίσθημα της κούρασης.
Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι το έλαιο της λεβάντας μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ήπιο υπνωτικό, αυξάνοντας σημαντικά το χρόνο του πραγματικού ύπνου κατά μέσο όρο 69 λεπτών. Ταυτόχρονα βελτιώνει και την ποιότητα του ύπνου, ώστε ξυπνώντας ο οργανισμός να νιώθει αληθινά ξεκούραστος.

Ρίγανη (hirtum), (300 στρέμματα)

Είναι φυτό με πολύ πλαστικό χαρακτήρα ανάπτυξης ως προς τις εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Αυτοφύεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών και κλιμάτων από παραθαλάσσιες έως ορεινές περιοχές στη νησιώτικη και την ηπειρωτική Ελλάδα σε πλούσια και φτωχά εδάφη. Η ρίγανη αντέχει στην ξηρασία και μπορεί να καλλιεργηθεί ξηρικά.
Το αιθέριο έλαιο ρίγανης είναι ικανό να αντιμετωπίσει ένα ευρύ φάσμα από μικρόβια, μύκητες, βακτήρια και ιούς πάσης φύσεως. Στην κορυφή όλων των αιθέριων ελαίων βρίσκεται το έλαιο της ρίγανης που έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Μελισσόχορτο (Melissa officinalis), (100 στρέμματα)

Το μελισσόχορτο γνωστό και ως μέλισσα ανήκει στην οικογένεια της μέντας. Ο όρος «μέλισσα» προέρχεται από τη λέξη «melissophyllon», που σημαίνει «φύλλο της μέλισσας», επειδή χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητα του φυτού σε νέκταρ αποτελεί ιδανικό μέρος για να αναζητήσουν τροφή οι μέλισσες.
Το αιθέριο έλαιο μελισσόχορτου βοηθά στις διαταραχές του νευρικού συστήματος, ηρεμεί τους παλμούς της καρδιάς, ενισχύει τη μνήμη, βοηθά στην αυπνία.

Τσάι του βουνού (Σιδερίτης), (200 στρέμματα)

Το τσάι του βουνού είναι φυτό υψομέτρου. Ως αυτοφυές βρίσκεται σε πετρώδη εδάφη προερχόμενα από αποσαθρώσεις συνήθως ασβεστολιθικών πετρωμάτων και σπανίως σχιστολιθικών.
Το τσάι του βουνού επιδρά ευεργετικά σε Κρυολογήματα, Φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού, Την καταπολέμηση της δυσπεψίας και των γαστρεντερικών διαταραχών.

Ένα περιβάλλον που δημιουργήθηκε από την κίνηση των τεκτονικών  πλακών

Η κοιλάδα του Μεσιού Νερού αποτελεί την ένωση της παλιάς Ευρωπαϊκής       πλάκας με την θάλασσα της Τηθύος που έγινε το Ιουρασικό (~170 εκ. χρ. πριν). Η επαφή αυτή των τεκτονικών πλακών ακολουθεί τη βάση της κοιλάδας, η οποία αντιπροσωπεύει την πιο πλούσια περιβαλλοντική ζώνη κατά μήκος αυτής.
Ανατολικά της κοιλάδας, βρίσκονται ασβεστολιθικά πετρώματα, αντιπροσωπεύοντας τις παλιές ακτές της μεγα-ηπείρου της Παγγαίας. Τα πετρώματα αυτά περιέχουν στοιχεία όπως Ca, K, Zn και Ζ, απαραίτητα για την ανάπτυξη των φυτών, αλλά δεν περιέχουν ορισμένα άλλα που ευθύνονται για την υγιή βλάστηση. Η δυτική πλευρά της κοιλάδας αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν από τον μανδύα της γης, ένα τμήμα της λιθόσφαιρας του ωκεανού της Τηθύος. Αυτά, επίσης, περιέχουν  ορισμένα απαραίτητα στοιχεία στο έδαφος ( όπως Fe, Mg, Si, Al, Mn, S), αλλά δεν περιέχουν τα στοιχεία που βρίσκονται στους ασβεστόλιθους.  Η διάβρωση των πετρωμάτων στις πλαγιές εκατέρωθεν της κοιλάδας, ξεπλένει τα στοιχεία από τα πετρώματα και τα συγκεντρώνει στην κοιλάδα, δημιουργώντας ένα πολύ πλούσιο έδαφος.
Η κοιλάδα του Μεσιού Νερού αποτέλεσε τη θέση "κλειδί" για τη θεωρία των τεκτονικών πλακών. Η σπάνια γεωλογία της σηματοδοτεί το μέρος όπου γεννήθηκε η θεωρία των τεκτονικών πλακών και δημιουργεί ένα μοναδικό οικοσύστημα, μεταξύ των σπουδαιότερων στον κόσμο.

Κείμενα – Texts:
- Συνεταιρισμός Αρωματικών Φυτών Βοΐου Κοζάνης ( http://kozaniroses.gr )

- Δρ. Άννα Ράσσιου, Γεωλόγος

- Άννα Μπατσή, Γεωλόγος M.Sc