Δημοτική Ενότητα Ελλησπόντου

Η περιοχή που καταλαμβάνει η σημερινή δημοτική ενότητα Ελλησπόντου μπορούμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε πως κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή, όταν σε διάφορες τοποθεσίες της λεκάνης της Κίτρινης Λίμνης υπήρχαν οικισμοί, που από το 6.000 ανέπτυξαν τη γεωργία, καθώς και επικοινωνιακά και συγκοινωνιακά δίκτυα.

Κατά την ελληνιστική, και ιδίως τη ρωμαϊκή εποχή, βρίσκουμε αρκετές πόλεις στα όρια του Δήμου, χωρίς όμως καμία να παρουσιάζει μεγάλη ακμή ή να είναι ιδιαίτερα σημαντική. Από τις αρχές της βυζαντινής περιόδου ο τόπος φαίνεται να παρουσιάζει μεγαλύτερη ανάπτυξη. Αυτό μαρτυρούν τουλάχιστον οι παλαιοχριστιανικές εκκλησίες που βρέθηκαν στην Ακρινή και το Βοσκοχώρι. Το διοικητικό κέντρο της περιοχής και το φρούριο βρισκόταν στο Δρέπανο, που έπεσε στον Εβρέν πασά κατά το 14ο αιώνα. Η περιοχή μέχρι τότε κατοικούνταν από χριστιανικό πληθυσμό που εκδιώχθηκε βιαίως από τους Τούρκους. Πιθανή είναι η εκδοχή υπήρχε η πόλη Σταρειδώλων, ονομασία από την οποία προέρχεται ως παραφθορά -σύμφωνα με μία εκδοχή- και το όνομα της Κίτρινης Λίμνης «Σαρί Γκιόλ».

Κατά την οθωμανική περίοδο η περιοχή είναι μέρος της οθωμανικής τοπαρχίας (καζά) του Εγρί Μπουτζάκ, που αποτελούνταν από 30 χωριά και κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Γιουρούκους. Η έδρα του καδή, το «Κονάκι», βρισκόταν στο σημερινό Δρέπανο, που τότε ονομαζόταν Καρά Αντζιλάρ. Οι μουσουλμάνοι της περιοχής ήταν γιουρούκοι. Ονομάζονταν επίσης Ικονιάται ή Κονιάροι καθώς είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή από τα πρώτα χρόνια της τουρκικής κατακτήσεως το 1390. Η κύρια εγκατάστασή τους έγινε μετά την αποτυχία της επανάστασης του Sahkuli (1509-1511), όταν η αίρεση ηττήθηκε και τα μέλη της μεταφέρθηκαν από την περιοχή Ικονίου της Μ. Ασίας. Οι μουσουλμάνοι αυτοί ήταν φανατικοί (Sunni) και αποτελούσαν ιδιαίτερο βοηθητικό στρατιωτικό σώμα. Μέχρι το 1923 η περιοχή κατοικούνταν αποκλειστικά από μουσουλμάνους, με μόνη εξαίρεση τους Κρήτες που επάνδρωναν το σταθμό χωροφυλακής Τετραλόφου που δημιουργήθηκε μετά την απελευθέρωση της Κοζάνης, στις 11 Οκτωβρίου 1912.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την Ανταλλαγή των Πληθυσμών στην περιοχή κατέφτασαν οι πρόσφυγες από τις περιοχές του Πόντου, της Ανατολικής Θράκης και ορισμένων περιοχών της Μικρά Ασίας, που κατοίκησαν τα τουρκοχώρια.